Балалардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша бақылауды күшейту мақсатында Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2019 жылғы 26 желтоқсандағы № 992-к бұйрығымен білім беру саласында сапаны қамтамасыз ету бойынша аумақтық департаменттердің функционалы кеңейтілді:
- қадағалаушы ретінде жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған мекемелер жанындағы қамқоршылық кеңестердің отырыстарына қатысу;
- мемлекеттік органдармен және үкіметтік емес ұйымдармен бала құқығын қорғау, бала асырап алу, қорғаншылық, қамқоршылық, патронат, қабылдау және қонақ үй отбасы, балалардың қадағалаусыз және панасыздығына қарсы іс-қимыл, әлеуметтік жетімдіктің алдын алу және алдын алу мәселелері бойынша өзара іс-қимылды жүзеге асырады;
- жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру, денсаулық сақтау және халықты әлеуметтік қорғау ұйымдарында; арнайы білім беру ұйымдарында және ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында балалардың білім алуға, тамақтануды, тасымалдауды, демалысты, сауықтыруды және бос уақытын ұйымдастыруға жылына бір рет балалардың құқықтарын қамтамасыз ету туралы мониторинг жүргізеді.
Әрбір облыстық департаментте балалардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша басшының орынбасары лауазымы енгізілген.
Жоғарыда аталған барлық сұрақтар бойынша телефондар арқылы хабарласуға болады: 8(7152) 493828; 87025905829; 87779252543
Ілиясова Галия Ситахметқызы - Солтүстік Қазақстан облысының Білім саласында сапаны қамтамасыз ету департаменті басшысының орынбасары.
Өңірлерде балалардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша бақылауды күшейту мақсатында Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2019 жылғы 26 желтоқсандағы № 992-к бұйрығымен балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғау мәселелері бойынша білім беру саласындағы сапаны қамтамасыз ету департаментінің функционалы кеңейтілді. Осы мақсатта балалардың құқықтарын қорғау мәселелері жөніндегі басшының орынбасары лауазымы енгізілді, ол Солтүстік Қазақстан облысы әкімдігі жанындағы кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссияның құрамына кіреді.
1989 жылы қабылданған БҰҰ Бала құқықтары туралы Конвенциясында балалардың ерекше қамқорлық пен көмекке құқығы бар екені айтылған.
Қазақстан Республикасы 1994 жылы балалар Конвенциясына қол қойды және бекітті. 2000 жылы балалардың қарулы жанжалдарға қатысуына қатысты Бала құқықтары туралы конвенцияға Факультативтік хаттамаға, ал 2001 жылы балалар саудасына, балалар жезөкшелігіне және балалар порнографиясына қатысты Факультативтік хаттамаға қол қойылды.
Тәуелсіздік жылдары балалардың құқықтарына қатысты 15 халықаралық құжат ратификацияланды.
Балаларға қатысты республиканың басты құжаттары ҚР Конституциясы мен "Қазақстан Республикасындағы Баланың құқықтары туралы" Қазақстан Республикасының Заңы болып табылады.
Қазақстан Республикасының Конституциясында республикада халықаралық құқықтың жалпыға танылған қағидаттары мен нормаларына сәйкес адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтары танылады және оған кепілдік беріледі деп жарияланды.
ҚР Конституциясының 27-бабы:
1. Неке және отбасы, ана, әке және бала мемлекеттің қорғауында болады.
2. Балаларға қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу ата-аналардың құқығы мен міндеті болып табылады.
Бірінші арнайы құжат - "Қазақстан Республикасындағы Баланың құқықтары туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 2002 жылғы 8 тамызда қабылданды. Осы Заң баланың негізгі құқықтары мен мүдделерін іске асыруға байланысты туындайтын қатынастарды реттейді. Сондай-ақ, ата-ана-бала арасындағы өзара қарым-қатынасқа қатысты ережелерді регламенттейді. ҚР "Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары туралы" Заңына соңғы өзгерістер 2019 жылдың 1 сәуірінде енгізілді.
Балалардың құқықтарын қорғау саласындағы ұлттық заңнама үнемі жетілдірілуде деп, атап өту керек. Қазіргі уақытта нормативтік құқықтық құжаттарға 83 түзетулер енгізілді.
Бас бостандығынан айыру мерзімдерін ұлғайту жолымен кәмелетке толмағандарға қатысты зорлау және жыныстық сипаттағы күш қолдану әрекеттері үшін жауапкершілік күшейтілді.
Жергілікті атқарушы органдарға ішкі істер органдарында есепте тұрған кәмелетке толмағандардың, сондай-ақ олардың ата-аналарының немесе заңды өкілдерінің медициналық-әлеуметтік есебін жүргізу құқығы берілген.
Педагогтар мен денсаулық сақтау және халықты әлеуметтік қорғау саласының қызметкерлері кәмелетке толмағандардың қылмыстық және әкімшілік құқық бұзушылық белгілері бар әрекеттерді (әрекетсіздікті) жасау фактілері туралы Құқық қорғау органдарына дереу хабарлауға міндетті.
Қиын өмірлік жағдайда жүрген балаларды қолдау орталықтарын құру және олардың жұмыс істеуі жөніндегі нормалар бекітілді. Осы Орталықтар, баланың құқықтарын қорғау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын ұйымдардың тізбесіне кірді.
Солтүстік Қазақстан облысында өмірде қиын жағдайға тап болған балаларды қолдаудың үш орталығында 3 жастан 18 жасқа дейінгі аралықтағы 143 бала тәрбиеленеді.
Қиын өмірлік жағдайға тап болған балаларға орталықтар әлеуметтік қызмет көрсетеді, уақытша болуға және одан әрі орналастыру көмектеседі. Басты функциялардың бірі отбасылық қолайсыздықты ерте анықтау бойынша мүдделі мемлекеттік органдармен және үкіметтік емес ұйымдармен өзара әрекеттесу, баланы биологиялық отбасында сақтау үшін қажетті кешенді көмек болып табылады.
2019 жылы 62 бала өмірлік қиын жағдайға тап болған балаларды қолдау орталықтарына орналастырылды. Жүргізілген іс – шаралар нәтижесінде 43 бала туған отбасына қайтарылды (2018 жылы – 160 бала орналастырылды, оның 119-і туған отбасына берілді).
Балалардың құқықтарын бекітетін маңызды заңдарға ҚР "Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы" кодексі, "Білім туралы", "Мемлекеттік жастар саясаты туралы", "Балалы отбасыларға берілетін мемлекеттік жәрдемақылар туралы", "Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы мен балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы", "Отбасы үлгісіндегі балалар ауылы және жасөспірімдер үйлері туралы" Заңдары жатады. Бұл жалпы және арнайы сипаттағы нормативтік құқықтық құжаттарда балалардың құқықтары мен мүдделерін сақтауға кепілдік беретін нақты нормалар бар.
Балалардың құқықтарына қатысты заңдылықты сақтау үшін денсаулық сақтау және жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру, халықты әлеуметтік қорғау ұйымдарында; арнайы білім беру ұйымдарында балалардың білім алуға, тамақтануды, тасымалдауды, демалысты, сауықтыруды және бос уақытын ұйымдастыруға балалардың құқықтарын қамтамасыз етуге департамент мониторинг жүргізеді. Сондай-ақ, баланың құқтарын қорғау, бала асырап алу, қорғаншылық, қамқоршылық, патронат, қабылдау және қонақтайтын отбасы, балалардың қадағалаусыздығы және панасыздығына қалуына қарсы іс-қимыл, әлеуметтік жетімдіктің алдын алу және алдын алу мәселелері қаралатын болады.
Жоғарыда аталған барлық сұрақтар бойынша телефондар арқылы хабарласуға болады: 8(7152) 493828; 87025905829; 87779252543
1 маусым-Халықаралық балаларды қорғау күніне арналған
«БАРЛЫҒЫ БАЛАЛАР ҮШІН" Ұлттық ақпараттық кампания аясында «Бала еңбегін қанауға қарсы 12 күн» (ҰАН) тақырыбында
республикалық акция өтеді
1 маусымда Республикада жыл сайынғы «Бала еңбегін қанауға қарсы 12 күн» Ұлттық ақпараттық науқаны басталады. Биылғы жылғы науқан «Балалар еңбегін пайдалануға жол жоқ!» ұранымен өтеді.
Бұл іс-шара бала еңбегін пайдалану проблемасына қоғамның назарын аудару мақсатында өткізіледі.
Еліміздің барлық өңірлерінде бала еңбегі проблемаларын БАҚ-та жариялау үшін журналисттерді тарту; бала еңбегі пайдалану проблемалары,оның масштабы мен сипаттары, балаға және қоғамға тигізетін әсері, сондай-ақ осы саладағы халықаралық және ұлттық заңнама негіздері туралы қоғамның, үлкендер мен балаларды қосқанда ақпараттылығын арттыру.
«Бала еңбегін қанауға қарсы 12 күн» Ұлттық ақпараттық науқанының қорытындысы облыс, аудан, Петропавл қ. әкімдіктері жанындағы кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссиялардың кезекті отырыстарында тыңдалатын болады.
2019 жылы облыста науқан өткізу кезінде 2604 ақпараттық-түсіндіру іс - шаралары өткізілді, оның ішінде: 42 конференция, 138 - семинар, тренингтер, 231 – «дөңгелек үстел», 561 – көрме, 284 – кездесу, 139 - диспут, 231 – балалар дебаттық турнирі, 332-акция, флеш – моб, 535 – сурет конкурсы, 108-шығарма конкурсы, 3 облыстық телеарналарда сюжеттер көрсетілді.
Өткен жылғы науқанды өткізу барысында полицияның аумақтық бөлімдерінің кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі инспекторлары жергілікті атқарушы органдардың өкілдерімен бірлесіп, жастар ұйымдары мен бұқаралық ақпарат құралдарын тарта отырып 541 рейдтік іс-шара өткізіп, 654 нысан тексерілді. Облыс аумағында балалар еңбегін пайдалану фактілері анықталған жоқ.
Осы жылы ҰАНнан күтілетін нәтижелер: қоғамда балалардың құқықтары туралы, сондай-ақ балалар еңбегінің ең нашар түрлеріне тап болған жағдайда балаларға көмек көрсету түрлері туралы ақпараттылық деңгейін арттыру; балалардың заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету бойынша қызметке ата-аналарды, мемлекеттік және қоғамдық ұйымдарды қатыстыруды жандандыру.
Егер сіздерге қанау жағдайлары белгілі болса, сондай-ақ балалардың денсаулығына, қауіпсіздігіне немесе адамгершілігіне зиян келтіретін жұмысқа балаларды тарту фактілері белгілі болса Солтүстік Қазақстан облысының білім беру саласында сапаны қамтамасыз ету департаментіне мына телефондар бойынша хабарласуға болады: 8(7152) 493828; 87025905829; 87779252543